Pompmolentje Casier

Pompmolen

In het park Casier bevindt zich een uniek pompwindmolentje. Dit Waregemse exemplaar is het laatste overblijfsel in Vlaanderen van een 19e-eeuws pompmolentje. Het molentje is sedert 2002 beschermd en werd in 2005 nauwkeurig gereconstrueerd.

Historiek van het pompmolentje

Hoewel de precieze bouwdatum niet gekend is, wordt het pompmolentje gedateerd tussen 1872 en 1883. Felix De Ruyck, bouwheer van het kasteel Casier, liet rond 1872 de bestaande grachten verbreden tot vijvers. Om deze kasteelvijvers te bevoorraden met water uit de lager gelegen Gaverbeek, liet hij het pompmolentje optrekken.

Het molentje illustreert op unieke wijze het aanwenden van windkracht voor kleinschalig watertransport. Van de 19e-eeuwse pompmolens is dit exemplaar het laatste overblijfsel in Vlaanderen. Gelijkaardige kleine windmolens zouden in die periode bij meerdere kastelen gestaan hebben, maar ze zijn allen vrij snel in onbruik geraakt en verdwenen. Ook het molentje Casier was in 1908, pas een goede 25 jaar na oprichting, niet meer operationeel. Het is niet onwaarschijnlijk dat het molentje nooit naar behoren heeft gewerkt.

Uniek is de open constructie waardoor het molenmechanisme van buitenaf zichtbaar is. De wiekenas, op ongeveer vijf meter boven de grond, is een krukas die zorgt voor de aandrijving van een pompstang en zuigerpomp: draaiende bewegingen worden omgezet in op- en neergaande bewegingen. Het molentje is zelfkruiend. Dit wil zeggen dat de wieken zich automatisch naar de goede windrichting draaien. Hiertoe was aan het uiteinde van de staart een houten plank bevestigd. Het wiekenkruis kan bereikt worden via een houten gaanderij op de bovenrand van de stenen onderbouw.

Door het ontbreken van een kast of buitenmantel werd het houten molenmechanisme blootgesteld aan weer en wind, wat nefaste gevolgen had. Een aantal essentiƫle en uitzicht bepalende onderdelen, zoals het oorspronkelijke gevlucht, de houten gaanderij en de pomp waren verdwenen. Nadat het pompwindmolentje in 2002 werd beschermd als monument, volgde in 2005 onder leiding van het Gentse architectenbureau Berteloot en molenbouwers Adriaens de getrouwe reconstructie, waardoor het molentje in ere werd hersteld.